Velsen

Via het Comité Huuractie IJmond hebben ca. 80 huurders uit de IJmond met succes bezwaar aangetekend tegen een huurverhoging boven de inflatie. De woningcorporaties in de IJmond, Heemskerk, Beverwijk en Velsen verhogen de huren voor mensen met een inkomen tot 34.911 met niet meer dan de inflatie: 1%. Een dezer dagen ontvangen zij daarover bericht. Daarmee worden de stijging van de woonlasten voor de grootste groep huurders beperkt – met die aantekening dat de verhogingen van de voorgaande jaren natuurlijk wel blijvend een grote hap van hun budget opslokt. Huurders met een inkomen boven de sociale huurgrens betalen wel 2,5 of 3,5% meer huur.

Het Comité Huuractie IJmond heeft op 27 maart een Open Brief (zie bijlage) opgesteld en, met een kopie van de bezwaarschriften, aan de woningcorporaties in de IJmond verstuurd. Een deel van de corporaties had op dat moment, in overleg met de huurdersraad, al besloten over de huurverhoging. Waar dat nog niet het geval was, daar vormde het protest een steuntje in de rug van de huurdersraad. Dat geldt natuurlijk ook voor de vele berichten in de lokale media, onder meer over het protest rond de komst van Minister Blok in Heemskerk. De betaalbaarheid en de beschikbaarheid van de sociale huurwoning stond hoog op de agenda.

Betaalbaarheid nog steeds onder druk

Ondanks de gematigde huurverhoging staat de betaalbaarheid van de sociale huurwoningen nog altijd onder grote druk. Dit komt omdat de corporaties bij elke wisseling van huurders een harmonisatie doorvoert – een huursprong toepast op de vrij gekomen woning van soms wel 100%. Door dit beleid van de huursprong neemt het aantal goedkope sociale huurwoningen in een hoog tempo af. Voor middel-dure huurwoningen moet nu al snel de hoofdprijs van 710 euro worden betaald. En duurdere woningen worden geliberaliseerd. Ondanks de huurtoeslag geven steeds meer huurders meer uit aan woonlasten dan volgens de normen van het NIBUD verantwoordt wordt geacht.

De huurverhoging is wettelijk gemaximeerd – de ondergrens is vrij!

De corporaties zijn vrij om de huurverhoging van 1 juli vast te stellen. Alleen de extra verhoging voor huurders met een hoger inkomen is verplicht. Het beleid van de huursprong wordt de woningcorporaties mede ingegeven door de zogeheten verhuurdersheffing, een belasting van 1,7 miljard euro voor de sociale huursector, die de corporaties natuurlijk graag rechtstreeks doorrekenen aan de huurders. Dit hoeft niet. Het is een keuze.  

Huurders op achterstand door marktwerking

De woningcorporaties maken elk jaar de balans op waarin de beheerskosten, de rentelasten, het onderhoud, de verhuurdersheffing en investeringen tegenover de huurinkomsten staan. De afgelopen jaren laten een duidelijke groei zien in de beheerkosten (o.a. directiesalarissen) en een afname in investeringen en onderhoud. Ook was er een trend richting sloop-nieuwbouw in plaats van renovatie door het ‘verdienmodel’ van de corporaties. Daarin zien we duidelijk de verzwakte positie van de huurders terug, sinds de corporaties in het midden de jaren negentig op een bedrijfsmatige leest zijn geschoeid.

Al ruim twintig jaar gaan huurders gebukt onder het streven naar meer liberalisering en marktwerking in de volkshuisvesting. En de tekenen dat dit model faalt, stapelen zich op. Naast het grote aantal wantoestanden bij de corporaties zien we een stagnatie in de nieuwbouw van goedkope en betaalbare sociale huurwoningen. Resultaat is ook dat huurders nergens in Europa zo’n groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan huur als in Nederland. Begin jaren negentig was het omgekeerde het geval. De beheerste woonlasten vormden een belangrijke bron voor bestaanszekerheid voor mensen met een bescheiden of laag inkomen.

Scheefwoners de gebeten hond

De schuld van de schaarste die door de politiek van de marktwerking ontstaat wordt in de schoenen van de zogenaamde ‘scheefwoners’ geschoven. Een volkomen misplaatste voorstelling van zaken, die slechts is ingegeven door een effectieve lobby van particuliere verhuurders in Europa, die van het recht op wonen, door middel van een publieke voorziening, af willen. Zij willen de volkshuisvesting geheel en al aan de vrije markt overlaten. De fabel van het ‘scheefwonen’ verschaft de corporaties en gemeenten bovendien nog eens het argument om sociale huurwoningen af te breken en vooral duurdere huur en koopwoningen daarvoor terug te bouwen.

Huurders samen sterk

De Nieuwe Woningwet, die per 1 juli a.s. in werking treedt, brengt mogelijk de afbraak van de sociale volkshuisvesting tot staan. Ook al toetert Minster Blok in het buitenland over het einde van de dominante positie van de corporaties in huurdersland. De positie van de huurders wordt versterkt, ook in relatie tot de gemeente. Corporaties mogen ook niet langer meer opereren als projectontwikkelaar.  Zij moeten zich concentreren op de sociale huursector, en een nieuw woningwaarderingsstelsel bindt de hoogte van de huren aan de WOZ waarde en het energielabel van de woning. In de Nieuwe Woningwet wordt met betrekking tot de rol van de huurder geregeld dat: 

• Huurders meer invloed krijgen op de raad van toezicht. De Raad van Toezicht moet voor ten minste een derde deel bestaan uit een vertegenwoordiging van huurders;
• Huurders een gelijkwaardige informatiepositie ten opzichte van het corporatiebestuur krijgen;
• Huurders een volwaardige rol bij het maken van prestatieafspraken tussen de gemeente en de corporatie krijgen;
• Individuele huurders de mogelijkheid van een huurdersraadpleging krijgen (dus niet alleen via een huurdersorganisatie of bewonerscommissie);
• Huurders georganiseerd in huurdersorganisaties worden geprofessionaliseerd en meer scholingsmogelijkheden krijgen.

Deze verbeteringen die, mede door de inbreng van de SP Tweede Kamerfractie, in de wet zijn opgenomen vormen in aanzet een belangrijke versterking van de huurders. In aanzet, want de uitwerking en de implementatie van de wet zal nog veel haken en ogen hebben. Maar de uitkomst van die strijd zal mede afhangen van de assertieve en collectieve inzet van georganiseerde huurders.

In Beverwijk zijn in 2014 nieuwe prestatieafspraken gemaakt tussen de gemeente en de woningscorporaties. In Velsen is daar onlangs ook een aanzet toe gemaakt. De afspraken tussen Heemskerk en WoonOpMaat dateren al weer van 2012. Die afspraken en de manier waarop die tot stand komen zullen in overeenstemming met de nieuwe wet gebracht moeten gaan worden. Het nu komende jaar wordt dus spannend voor de huurders. Er liggen nieuwe mogelijkheden om de betaalbaarheid en de beschikbaarheid van sociale huurwoningen aan de orde te stellen. Alle reden dus om een regionaal en per gemeente huurders te organiseren en de krachten te bundelen. Door vereende krachten kunnen we weer van wonen een recht maken en onttrekken uit de klauwen van de markt.

Comité Huuractie IJmond

Joop Luster, Freek Weber, Desiree de Vries, Sigrid Beentjes, Jan Müter