Velsen

Geachte college,
Wij hebben met belangstelling kennis genomen van uw havenvisie. Alles gelezen hebbende kwam een vraag centraal te staan: kunt u wel van een visie spreken als u niet werkelijk wilt kiezen.

U zegt in 2020 bovenal een slimme haven te willen hebben. Met slim en goed opgeleid personeel, slimme oplossingen voor het toenemende ruimte beslag, slimme oplossingen om groei en beperking van de milieubelasting te combineren, slimme oplossingen voor de bereikbaarheid en verbetering van de achterlandverbindingen, etc. etc.

Je hoeft niet zo heel slim te zijn om te kunnen vaststellen dat de hoofdschotel van uw nota bestaat uit de wil om een ongebreidelde groeiambitie te accommoderen. Eenvoudig omdat de schaalvergroting de kosten per product en dienst goedkoper maakt. Tot 2020 wordt aan die groeiambitie één beperking opgelegd; namelijk dat de verdubbelde overslag (van ca. 65 naar 125 miljoen ton) binnen de zelfde ruimte gerealiseerd moet worden. Alles wat verder afbreuk kan doen aan de groei moet wijken.

De beperking van ruimtegebruik lijkt overigens meer dan het is. Er is immers nog veel onderbenutting van bestaande terreinen en er liggen nog veel mogelijkheden voor herstructurering van verouderde terreinen. Tal van investering staan nog op stapel en zullen het komende decennium haar beslag krijgen. Gezien de termijnen die gelden voor veranderingen in de regionale en provinciale structuurplannen, is een decennium zo ongeveer de tijdspanne om nieuwe plannen en claims in de week te leggen. En daar wordt ondertussen ook vrolijk aan doorgewerkt. De beperking geldt immers uitdrukkelijk alleen tot 2020. Daarna ligt alles open en kan de Amsterdamse opmars richting het Westen en de IJmond andermaal worden doorgezet. Dan echter, zo hoopt u, met een nieuw (gelegenheidsargument) van de benutting van een nieuwe verbrede zeesluis die snakt naar lading om de gemaakte investering ook achteraf nog te kunnen rechtvaardigen.

Alle slimmigheid bijeen genomen, blijft staan dat niet echt wordt gekozen – dat er geen werkelijke visie is behalve het extrapoleren op en het reproduceren van de bestaande factoren waaraan het succes wordt opgehangen.
Positief is dat de nota aandacht besteedt aan de opleiding van nieuw personeel en ambities formuleert op het terrein van de duurzaamheid en dat er wordt nagedacht om de stadse bevolking op een positieve wijze bij de haven te betrekken. Tegelijk wordt daarin duidelijk dat er klaarblijkelijk niet zo heel veel voor nodig is om een van de meest duurzame havens van Europa gerekend te worden. Als we bijvoorbeeld kijken naar de ambities om de ‘modal split’ aan te passen ten gunste van het rail-transport en het transport over water, dan wordt duidelijk dat het verkeersinfarct rond de hoofdstad straks compleet zal zijn. Ook met de beoogde verlaging van het wegtransport van 53 naar 45% resulteert een verdubbeling van de overslag natuurlijk alsnog in een verdubbeling van het transport over de weg. Om nog maar te zwijgen over het stof en lawaai waarmee de bevolking van de IJmond getrakteerd gaat worden als bulkschepen achter de (nieuwe en verbrede) sluis alsnog gelichterd moeten worden om over de tunnels te kunnen varen.

Duidelijk wordt verder dat u klaarblijkelijk niet werkelijk durft te kiezen voor een werkelijk slimme aanpak – namelijk het structureel inzetten op een substantiële verhoging van de toegevoegde waarde – van werkgelegenheid en van productie en diensten gerelateerd aan de goederen die binnen komen en hier ver- en bewerkt worden door slimme werknemers in slim georganiseerde werkplaatsen en productiesystemen. De industrie rond voedingsmiddelen en energie(opslag) zijn sleutelsectoren waar verdieping en via slimme combinaties duurzaam toegevoegde waarde valt te organiseren. Zelfs een voorzichtige aanzet in die richting zul je in de ‘slimme havennota’ tevergeefs zoeken. Zo’n keuze laat zich natuurlijk moeilijk combineren met extensieve benutting van uitgestrekte haventerreinen voor de opslag van kolen.

De SP-afdelingen in Velsen en Zaanstad laten zich het hoofd niet gek maken met slimmigheidjes. Zij tekenen voor een werkelijk slimme aanpak – vertrouwend op het waardescheppend vermogen van de werkende mens.

Wij stellen tenslotte uw reactie op deze zienswijze zeer op prijs en worden graag op de hoogte gehouden van uw verdere stappen om, in samenspraak met belanghebbenden, tot een definitieve en breed gedragen nota en visie te komen.

Met vriendelijke groet,

Jan Müter (Velsen)
Nora Swagerman (Krommenie)